تماس با یهترین کارشناس زخم در مرکز درمانی زخم تهران
آسیب رسیدن به بافت های بدن در اثر فشار بلند مدت در یک یا چند نقطه از بدن زخم بستر نامیده می شود.
به زبان ساده تر دراز کشیدن، خوابیدن در زمان طولانی، استفاده از تشک و صندلی نامناسب و حساسیت زا بودن ملافه باعث ایجاد آسیب به بافت های مختلف بدن می شود
بافت هایی در بدن مثل پوست ماهیچه، پوست اپیدریم وقتی آسیب می بینند منجر به زخم بستر می شود.
به عبارت دیگر می توان گفت زخم بستر فشاری است که باعث می شود بافت‌های پوستی تحمل کند و در اکثر نقاطی که برجستگی ماهیچه و استخوان وجود دارد قرار می گیرد.
باسن، پشت ران، پاشنه پا و ساق پا نقاطی هستند که در ان ها زخم بستر اتفاق می‌افتد.
افرادی که سن بالایی دارند به دلیل شکسته شدن قسمت‌هایی از بدن شان یا همچنین فلج شدن اندام های مختلف نمی‌توانند قسمت هایی از بدن را تکان دهند.
بنابراین هوا به پوست آنها نمی‌رسد و پوست آن ها خشک می شود و در نهایت زخم ایجاد می شود. اغلب در این حالت فشار بسیار زیادی به افراد وارد می شود.
همچنین باعث می‌شود که پوست از حالت یکپارچگی و سالم بودن خارج شود و زخم های کوچک و بزرگی بر روی آن به وجود بیاید. زخم بستر باعث ایجاد فشار در قسمت های چربی پوست می شود و چربی را در این قسمت ها از بین می‌برد و توان حرکت را از فرد می گیرد. این زخم ها معمولا با درد و سوزش فراوانی همراه است.
زخم بستر چیست؟
وقتی یک فرد سالم می خوابد به طور غیر ارادی حالت خوابیدن خود را عوض میکند و این حرکت ها باعث می‌شود که هوا وارد قسمت بدن فرد مورد نظر شود. اما بدن فرد بیمار نمی تواند به طور دایم در حرکت باشد به همین دلیل مدت زمان طولانی به وضعیت ثابتی دراز می کشد.
خون در قسمت های ثابت به حرکت در نمی آید.گردش خون در رگ های آن قسمت قطع می‌شود و سلول های پوستی می‌میرد. در نتیجه منجر به ایجاد زخم بستر در بدن فرد می شود. افرادی که به فلج گردنی و فلج کمری مبتلا هستند ممکن است در قسمت پس سر تا پاشنه پای ایشان زخم بستر ایجاد شود.
زخم بستر در سنین بالا بسیار رایج است.ممکن است در افرادی که فلج هستند و توان حرکت ندارند و سن آن ها کم است نیز زخم بستر اتفاق می افتد.
درمان زخم بستر
زخم بستر یا زخم فشاری به از بین رفتن پوست در اثر فشار طولانی گفته می شود.
برای این که زخم بستر یا زخم فشاری درمان شود، ابتدا باید تغییر پوزیشن در حالت درازکش و خواب ایجاد شود. در مرحله بعد تشک های مواج سلولی و تخم مرغی بسیار کمک می کند.
با توجه به نوع زخم استفاده از درمان های تخصصی، وکیوم تراپی و دبریدمان استفاده می شود. این روش ها برای بازسازی بافت تخریب شده بسیار موثر است.
برای اینکه زخم بستر به نحو احسنت درمان شود. فشار وارد شده در نواحی تحت فشار را کم کنید و همچنین از تشک و بالشت مخصوص زخم بستر استفاده نمایید. به صورت مدام جابجا شوید.
اگر از ویلچر استفاده می نمایید پس از ۲۰ دقیقه یکبار وزن خود را به سمت یک طرف ویلچر بیندازید.
اگر توان جا به جا شدن از روی ویلچر را ندارید به پرستارتان از جزئیات بیماری خود بگویید که شما را جا به جا کند.
پانسمان زخم و پاکسازی را فراموش نکنید. نواحی زخم را مرطوب کنید و نواحی خشک را چسب و پاکسازی کنید. این روش یکی از مهمترین کارها در درمان زخم است.
زخم را با آب و صابون ملایم شستشو دهید. از محلول سرکه نمکی و محلول سالین استفاده کنید. همواره محل زخم را شست و شو دهید.
بافت های آسیب دیده و و دفع شده را از بدن جدا کنید. به صورت مدام آب با فشار را بر روی زخم ها قرار دهید.
مواد شوینده مخصوص زخم بستر در داروخانه ها موجود است. بهتر است با استفاده از این مواد هر ۸ ساعت یک بار محل زخم بستر را شستشو دهید.
استفاده از پانسمان های سنتی می تواند بسیاری از زخم ها را التیام بخشد.
این روش با استفاده از باند، وازلین، گاز و پنبه انجام می‌گیرد ولی طبق نظر بهداشت صورت نمی گیرد و مرحله ترمیم زخم بسیار طولانی تر می شود.
به طور کلی روش سنتی مشکلات بسیاری به دنبال دارد. ممکن است باعث ایجاد عفونت در ناحیه شود. همچنین از این پانسمان ها نباید به صورت مستقیم استفاده شود.
این گازها به پارافین زرد و سفید آغشته هستند. به دلیل این که در معرض هوا قرار می گیرد به راحتی میکروب و باکتری بر روی آن رشد می کند.
استفاده از پانسمان های مدرن که توسط پزشکان و پرستاران صورت می‌گیرد، کمک بسیاری به زخم بستر کرده است. این پانسمان ها مدل های زیادی دارند.
- پانسمان شفاف
- پانسمان فومی
- پانسمان هیدروژنی
- پانسمان هیدروکلوئید
همه این پانسمان ها به کم شدن جریان خون کمک می کند. با استفاده از ورقه های شفاف، مایع درمانی چسبانده می شوند و بسیار مفید است و هیچ گونه حساسیتی به همراه ندارد. این روش باعث مرطوب شدن قسمت آسیب دیده می شود. برای زخم های کم عمق نهایتا طی سه روز آن را درمان می کند و از بروز زخم های شدید جلوگیری می کند.
پانسمان های هیدروژنی 90درصد از آب تشکیل شده اند. رطوبت موجود در این زخم ها بسیار زیاد است و باعث بهبود سریع زخم بستر می‌شود. قابلیت جذب بسیار بالایی دارد و حرارت را کاهش می دهد و با خنک کردن اطراف زخم، التهاب آن را از بین می برد.
پانسمان فومی در انواع ضخامت های مختلف تولید شده است و از بتاتین تشکیل شده است. که علاوه بر خنک کردن باعث التیام زخم ها می شود.
پانسمان هیدروکلوئید از جمله پانسمان های مقرون به صرفه است که بیمار بدون عوض کردن آن می تواند حمام کند. سطوح خارجی پانسمان به راحتی تعویض می گردد. از چسبندگی پانسمان جلوگیری می کند. از ایجاد درد بیمار می کاهد.
استفاده از قرص های ویتامینی مثل قرص آ و قرص سی و همچنین استفاده از قرص زینک این درد ها را کاهش می دهد. سرم های شست و شو برای کم کردن عفونت زخم ها بسیار مناسب است. استفاده از پماد های مخصوص زخم بستر کمک بسیاری می کند.
علائم زخم بستر
نشانه ها و علائم اولیه زخم بستر بدین صورت است که قسمت های مختلف لگن، استخوان های بدن، ستون فقرات، پشت سر و پاشنه پا دچار خارش و زخم می‌شود. پوست در این قسمت ممکن است قرمز به نظر بیاید در صورت فشار دادن پوست، پوست سفید نمی شود.
به طور کلی پوست کبود است و در رنگ آبی متمایل به قرمز وجود دارد. دمای که در قسمت های زخم بستر وجود دارد در مقایسه با سایر پوست ها ممکن است یا خیلی گرم و یا خیلی سرد باشد. پوست در قسمت زخم بستر حالت خمیری به خود می گیرد.
زخم بستر در ابتدا به صورت قرمز و تاول دیده می شود و با افزایش این زخم ها، ساخت زخم بستر تغییر پیدا میکند. استخوان، ربات و عضلات دچار تاول های کوچک و بزرگ می شود.
پوسته پوسته شدن قسمت زخم یکی از اصلی ترین علائم زخم بستر است و باعث می شود که فرد به راحتی نتواند حرکت کند. خارش شدید و درد در قسمت زخم نشان دهنده زخم بستر است.
از دیگر علائم زخم بستر می توان به چربی زیر پوست و همچنین گم شدن زخم اشاره کرد. در افرادی که به زخم بستر مبتلا می شود تاندون و استخوان آن ها مشخص می شود.
انواع زخم بستر
اگرچه اکثر افراد فکر می کنند که زخم بستر یکی از بیماری هایی است که به راحتی خوب می‌شود. اما زخم بستر هرچقدر هم که کوچک باشد می تواند عوارض جبران ناپذیری داشته باشد. انواع زخم بستر عبارت است از:
- زخم بستر درجه یک: در این زخم قسمتی از بدن دچار آسیب شده و فشار زیادی به آن ناحیه وارد می شود. قرمزی در این قسمت باقی می ماند و سفید و رنگ روشن به حالت قبل بر نمی گردد. به طور متوسط ۳۰ دقیقه فشار روی آن وجود دارد. برای کسانی که به زخم بستر درجه یک مبتلا هستند استفاده از آهن و روی پیشنهاد می شود. بهتر است این افراد آب بیشتری بنوشند و اگر سه تا چهار روز درمان نشدند به پزشک معالج مراجعه کنند.
- زخم بستر درجه دو: در این مدل زخم، اپیدرم دچار آسیب می گردد و یک شکاف عمقی در پوست ایجاد می شود. ترشحات و مایعات ممکن است از آن خارج شود. زمان بهبود زخم بستر درجه دو یک تا پنج هفته است.
- زخم بستر درجه ۳: این نوع از زخم، زخم از دومین لایه پوست عبور می کند و به داخل چربی های زیر پوست می رود. استخوان و دنده را درگیر میکند و باعث به وجود آمدن چرک، تب شدید، ترشحات سبز رنگ و بوی بد می شود. در اکثر مواقع بافت ها می میرند. این زخم به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد و با استفاده از تشک های برقی مخصوص انجام می‌گیرد. زمان بهبود این زخم‌ها ۲ تا ۷ ماه است.
- زخم درجه ۴: زخم به نواحی عضله‌ای نفوذ می کند و باعث ایجاد ترشح در قسمت های داخلی در زیر پوست می شود. این زخم بستر نیاز به جراحی دارد.
- زخم های عمیق و بافت مشکوک: این قسمت ها ممکن است توسط بافت هایی محاصره شوند. افرادی که دارای پوست تیره هستند و در این قسمت از پوست تاول های ریزی وجود دارد و پوستشان پوسته پوسته می شود. دچار زخم های عمیق می شوند. روند بهبود زخم های عمیق بسیار سخت است و تا یک سال بهبود آن طول میکشد.
- زخم های غیر قابل ترمیم: در درجه اول این گونه زخم ها بافت بدن را از بین می‌برند. و در رنگ های قهوه ای براق، سبز، سیاه، خاکستری و زرد در سر زخم پوشیده می شود. ماده ای لزج از این نوع زخم ها خارج می‌گردد. بوی نامطبوعی می‌دهد. این زخم با درد و گرما و همچنین افزایش زخم همراه است.
